Bademcik iltihabı gelişim bozukluğu yaratabiliyor

Kış aylarında sık karşılaşılan üst solunum yolu enfeksiyonları yaş ayırt etmeksizin herkesi etkiliyor. Ancak içlerinden bir tanesi var ki, özellikle çocukluklarda görülüyor. Söz konusu hastalık, çocukların boğazında büyük sıkıntılara sebep olan bademcik iltihabı…

Bağışıklık sisteminin bir parçası olan bademciklerde gelişen iltihap, sık tekrar etmesi durumunda cerrahi yöntemlerle alınıyor. Aileler ise bu noktada çocukları bir operasyona gireceği için ister istemez büyük endişeye kapılıyor. Hatta ameliyatın gerekli olup olmadığı konusunda şüpheye bile düşüyorlar. Peki bademcik iltihabı nelere yol açıyor? Hangi durumlarda operasyon kaçınılmaz oluyor? Marmara Üniversitesi Pendik Eğitim ve Araştırma Hastanesi Kulak Burun Boğaz Hastalıkları Ana Bilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Çağatay Oysu’yla konuştuk.

Bakteriler ve virüsler sebep oluyor

Bademcik iltihabının her yaştan çocukta görülebildiğinin altını çizen Prof. Dr. Oysu, “2 yaşından sonra sıklığı artıyor. Bakteriler veya virüsler buna sebep oluyor. Bir kere geçirilmesinin çok önemi yok ama bazı çocuklarda çok sık tekrar ediyor” diyor.

Bademcik iltihabının bir üst solunum yolu enfeksiyonu olduğuna dikkat çeken Prof. Dr. Oysu, nasıl geliştiğini ise şöyle anlatıyor:

“Burnun arkasında, boğazda ve dilin iki yanında bir araya gelmiş lenf dokuları var. Bunlardan biri bademcikler diğeri ise geniz eti. Bakteriler veya virüsler buralarda iltihap gelişmesine neden oluyor.”

Prof. Dr. Oysu, bademcik iltihabının en bilinen belirtilerini ise boğaz ağrısı, ateş, halsizlik, yutma güçlüğü olarak açıklıyor.

Mutlaka hekime başvurulmalı

Peki çocuklarında bademcik iltihabı meydana gelen ailelerin nasıl bir yol izlemesi gerekiyor? Bademcik iltihabının bazen kendiliğinden iyileşebilen bir durum olduğunu ifade eden Prof. Dr. Oysu, yine de hekime başvurulması gerektiğinin altını çiziyor. "Bir çocuk bademciklerindeki şişme sebebiyle ailesi tarafından hekime götürüldüğünde ilk olarak iltihabın sebebi araştırılıyor" diyen Prof. Dr. Oysu sözlerini şöyle sürdürüyor:

“Çocuktaki semptomların laboratuvar bulgularına bakarak bakteriyel mi yoksa viral kökenli mi olduğunu anlamamız lazım. Eğer bakteriyelse antibiyotiklerle tedavi edilmeli. Çünkü bakteriyel bademcik iltihaplarında lokal apseler olabilir. Hatta tedavi edilmezse ateşli romatizma hastalığı gibi uzak eklemlerde ve kalpte sorun yaratabilir.”

Cerrahi müdahale gerekebiliyor

Bademcik iltihabı tedavi edilebilen bir hastalık olsa da kimi durumlarda kesin çözüm için cerrahi müdahale gerekebiliyor. Buna karar vermek için birtakım kıstaslara bakılıyor. Prof. Dr. Oysu, hangi durumlarda bademciklerin operasyonla alınmasına karar verdiklerini şöyle açıklıyor:

Bakteriyel sebeplerle bademcik iltihabı çok sık tekrar ediyorsa alınması gerekir. Çok sıktan kasıt nedir derseniz son 3 senede 3 kere ya da son 2 senede 4 kere veya son 1 sene içinde 5 kere olursa sık tekrar eden olarak tanımlanır ve alınması gerekir. Bazen de enfeksiyon olmaz ama bademcikleri o kadar büyümüştür ki, hastanın solunum yolunu tıkar. Çocuk gece uyuyamaz, uyurken horlar, hırıldar. Hatta apne dediğimiz nefes durmaları olur. Bu durumda da alınması gerekir. Bir de bazen bademcik dokusunun etrafında apseleşme oluyor. Eğer bu apseleşme meydana gelirse, o zaman da bademciğin alınması gerekiyor.

Bademcikle birlikte bazen geniz eti de alınabiliyor. Prof. Dr. Oysu, “Eğer büyükse, nefesi tıkıyorsa, burundan nefes almaya mani ise geniz etinin de alınması gerekiyor” diyor ve sözlerini sürdürüyor:

10 yaşından sonra lenf dokusu vücutta küçülme eğilimi gösteriyor. Bademcikler özellikle geniz etindeki lenf dokusunda oluştuğu için onların da küçülme eğilimi var. Yani yaş ilerledikçe alınması gereken geniz eti oranı gitgide azalıyor.

Ameliyat ebeveynlerde endişe yaratıyor

Bademcik ameliyatı çoğu anne ve babayı korkutuyor. Söz konusu bir operasyon olduğu için elbette kafalarında soru işareti beliriyor. Prof. Dr. Oysu, bu konuda ailelerin duyduğu endişeye hak veriyor.

“Cerrah açısından yapılması kolay bir ameliyat ama her operasyonun taşıdığı riskleri barındırıyor. Onun için vakaları seçerek ameliyat etmek lazım. Aileye de bu şekilde bilgi vermek gerekir. Yapılacak ameliyat hakikaten alınan riske değerse o zaman yapmalı.”

Ailelerin bir başka endişelendiği konu da bademciklerin alınmasının vücuda bir zarar verip vermeyeceği yönünde… Prof. Dr. Oysu, “Bademciklerin alınmasının uzun vadede bir sakıncası yok, bilakis faydası var” vurgusu yapıyor.

“Bademcik alındığında çocuk daha çabuk büyüyor, serpiliyor, boy atıyor, kilo alıyor. Çünkü büyük bademciklerden, geniz etinden dolayı çocuk normal bir uyku uyuyamıyor. Halbuki büyüme hormonu uyku esnasında salgılanıyor. Dolayısıyla rahat uyuyamayan çocukta büyüme hormonunu efektif bir şekilde salgılanamadığı için çocuklar küçük ve zayıf kalıyor.”

İhmal nelere yol açıyor?

Peki bademcik iltihabı ihmal edilirse nelere yol açabiliyor? "Çocuklarda bademcik ve geniz eti çok büyüdüğünde burun tıkanıyor ve kronik ağız solunumu oluyor" ifadesini kullanan Prof. Dr. Oysu, sözlerini şöyle noktalıyor:

Uzun vadede yüz gelişimi bozuluyor çocuklarda… Dişlerde kapanma sorunu gelişiyor, üst çene daralıyor, ağzı balık gibi açık oluyor. Yani bademcik sorunu yüz, çene ve diş gelişimini de olumsuz etkiliyor.