Çay Kanun Taslak Çalışması Bakanlığa Gönderildi

Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi (RTEÜ) Çay İhtisaslaşma Koordinatörlüğünden yapılan açıklamada, Tarım ve Orman Bakanı Bekir Pakdemirli'nin katılımıyla 4 Eylül 2020'de düzenlenen toplantıda, yaş çay sektörünün sorunlarının giderilmesi ve çay kanunu oluşturulması için çalışma başlatıldığı belirtildi.

RTEÜ Çay İhtisaslaşma Koordinatörlüğü öncülüğünde ilgili çalışmanın başlatıldığı aktarılan açıklamada, koordinatörlük tarafından çay kanunu ile ilgili çalışmaları yürütmek için teknik ve hukuki olmak üzere iki ayrı komisyon oluşturulduğu ifade edildi.

Açıklamada, komisyonların, başta çay üreticileri olmak üzere ilgili paydaşların kabul edebileceği ve çay tarımının dünya standartlarında sürdürülebilirliğini sağlayacak bir çay kanun taslağı ortaya çıkarabilmek içi yol haritası belirlediği ve bu çerçevede bir dizi çalışma yürüttüğü kaydedilerek, yürütülen çalışmaların çay kanunu taslağına önemli katkılar sağladığına vurgu yapıldı.

Komisyonlar tarafından çay tarımı yapılan ülkelerdeki çayla ilgili kanun ve yönetmelikler gibi yasal düzenlemeler ile Türkiye'de bugüne kadar yürütülen çay kanunu taslak çalışmalarının temin edildiği ve titizlikle incelendiği belirtilen açıklamaya şöyle devam edildi: "Ayrıca bu çalışmalarla ilgili yapılmış değerlendirme ve yorumlar da gözden geçirilmiştir. ÇAYKUR Genel Müdürlüğü, Rize Ticaret Borsası, Rize Ticaret ve Sanayi Odası, Rize Ziraat Odası, Ulusal Çay Konseyi, Rize Ziraat Mühendisleri Odası, en çok kuru çay üretimi yapan firmalar da dahil olmak üzere çay tarımı yapılan bölgeler olan Rize, Artvin, Trabzon ve Giresun illerindeki toplam 35 kurum ve kuruluşa, hazırlanacak çay kanunu hakkındaki görüş ve önerileri ile yapılacak olan kanundan beklentileri sorulmuş ve cevaplar alınmıştır. Teknik ve hukuk komisyonlarımız tarafından çay kanunu ile ilgili olarak paydaşlardan gelen görüş ve öneriler, önceden yürütülmüş olan çay kanun taslak çalışmaları ve onlara yapılan yorumlar ile farklı ülkelerde çayla ilgili yapılmış yasal düzenlemeler de dikkate alınarak çay kanunu taslak çalışması oluşturulmuştur."

Açıklamada, çay kanunu yol haritasının dördüncü ve son aşamasında komisyonlar tarafından hazırlanan çay kanunu taslağının öncelikle sektörü temsil eden kurum ve kuruluşların temsilcileri olmak üzere ilgili diğer paydaşlarla madde madde ayrıntılı bir şekilde değerlendirildiği ve çalışmaya nihai şeklinin verilerek çay kanunu taslağı çalışmasının Bakanlığa iletildiği kaydedildi.

Bütün bu çalışmalar yapılırken ilimizin milletvekilleri ve Tarım ve Orman Bakanlığı yetkilileri ile de konunun bütün boyutlarıyla değerlendirildiği, Milletvekillerimiz ile Bakanlıktaki ilgili kişilerin de görüş, öneri ve katkılarının alındığı ve çay kanun taslağı çalışmasının 5 aşamadan oluştuğu ifade edilen açıklamada, “Söz konusu aşamalardan geçilerek hazırlanmış olan çalışma 5 bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde ‘Amaç Kapsam ve Tanımlar’, ikinci bölümde ‘Yaş Çay Tarımı ve Satışı’, üçüncü bölümde ‘Kuru Çay Üretimi ve Satışı’, dördüncü bölümde ‘İdari Yaptırımlar’ ve beşinci bölümde de ‘Son Hükümler’ yer almaktadır.

Çay kanunu ile ilgili çalışma, sağlıklı bir zeminde yürütülebilmesi, herhangi bir spekülasyona meydan verilmemesi ve birtakım tartışmalara konu edilerek akamete uğramaması için büyük bir titizlikle yürütülmüştür.”

İşte RTEÜ Çay İhtisaslaşma Koordinatörlüğünden yapılan o açıklama:  “Üniversitelerin eğitim-öğretim ve araştırma geliştirme faaliyetlerinden sonra en önemli görevlerinden biri de içinde bulundukları toplumun sorunlarıyla ilgilenmeleri ve topluma yol gösterici olmalarıdır. Bu vizyonla hareket eden Üniversitemiz, son yıllarda bölgenin temel ürünleri olan çay, kivi ve mavi yemiş gibi tarım ürünleri ile bölgenin tarihi, kültürü ve edebiyatını öncelikli araştırma konusu olarak belirlemiş ve öğretim elemanlarını bu alanlarda araştırma yapmaya teşvik etmiştir.

Üniversitemiz, aynı ilkeden hareketle Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı ile Yükseköğretim Kurulunun birlikte yürütmüş oldukları “Bölgesel Kalkınma Odaklı Misyon Farklılaşması ve İhtisaslaşma Programına” bölgemizin en önemli geçim kaynağı olan “çay” alanında müracaat etmiş ve yapılan değerlendirme sonucunda “Çay Alanında İhtisaslaşan Üniversite” olarak belirlenmiştir. Bundan sonra Üniversitemiz, çayın tarladan bardağa kadar ki üretim, işleme ve pazarlama süreçlerinde karşılaşılan sorunları gidermeye yönelik bir dizi çalışma ve proje başlatmış, çalıştaylar düzenlemiştir. Çay ile ilgili temel sorunlardan bir tanesi de uzun yıllardan beri ihtiyaç duyulan ve çıkarılması için gayret gösterilen “çay kanunu” konusudur.

Nitekim 04 Eylül 2020 tarihinde Tarım ve Orman Bakanı Bekir Pakdemirli’nin başkanlığında Rize Ticaret Borsası salonunda, Rize Valisi Kemal Çeber, ilimiz milletvekilleri, Belediye Başkanı Rahmi Metin, Rektörümüz Prof. Dr. Hüseyin Karaman ve diğer paydaşların da katılımı ile “Ulusal Çay Konseyi Toplantısı” gerçekleştirilmiş ve çayın sorunları tartışılmıştır. Söz konusu toplantıda “Çay Kanunu” da gündeme gelmiş ve başta Tarım ve Orman Bakanı olmak üzere toplantıda hazır bulunan heyetin ortak kanaati ile Üniversitemizin koordinasyonunda çay kanunu ile ilgili çalışma yapılması konusunda ortak bir kanaat ortaya çıkmıştır.

Ortaya çıkan bu ortak talep üzerine Rektörümüz Prof. Dr. Hüseyin Karaman tarafından Çay İhtisaslaşma Koordinatörlüğümüze konu ile ilgili çalışma yapması için görev verilmiştir. Koordinatörlüğümüz tarafından çay kanunu ile ilgili çalışmaları yürütmek üzere biri teknik diğeri de hukuki olmak üzere iki ayrı komisyon oluşturulmuştur. Komisyonlar, başta çay üreticileri olmak üzere ilgili paydaşların kabul edebileceği ve çay tarımının dünya standartlarında sürdürülebilirliğini sağlayacak bir çalışma ortaya çıkarabilmek için yol haritasını belirlemiş ve belirlenen yol haritası çerçevesinde çalışmalarını yürütmüş ve tamamlamıştır.

Çay Kanunu çalışması ile ilgili başlangıçtan itibaren yapılmış olan çalışmaları ve bugün gelinen son noktayı şu şekilde özetleyebiliriz:

Birinci aşamada; Üniversitemiz bünyesinde oluşturulmuş olan ekipler tarafından çay tarımı yapılan ülkelerdeki çay ile ilgili kanun ve yönetmelikler gibi yasal düzenlemeler ile ülkemizde bugüne kadar yürütülen çay kanunu taslak çalışmaları elde edilerek titizlikle incelenmiştir. Ayrıca bu çalışmalar ile ilgili olarak yapılmış olan değerlendirme ve yorumlar da gözden geçirilmiştir.

İkinci aşamada; Çay İşletmeleri Genel Müdürlüğü (ÇAYKUR), Rize Ticaret Borsası (RTB), Rize Ticaret ve Sanayi Odası (RTSO), Rize Ziraat Odası, Rize İl Tarım ve Orman Müdürlüğü, Rize Ziraat Odaları İl Koordinasyon Başkanlığı, Doğu Karadeniz Kalkınma Ajansı (DOKA), Trabzon Ticaret Borsası, Trabzon Ticaret ve Sanayi Odası, Trabzon Ziraat Odası, Artvin Ticaret ve Sanayi Odası, Artvin Ziraat Odası, Giresun Ticaret Borsası, Giresun Ticaret ve Sanayi Odası, ÇAYMER, Çay Sanayicileri Derneği (ÇAYDER), Çay Sanayicisi İş Adamları Derneği (ÇAYSİAD), Çay Üreticileri Dayanışma Derneği Başkanlığı (ÇAYÜDAD), Tarım Kredi Kooperatifleri Trabzon Bölge Birliği Müdürlüğü, TMMOB Rize Ziraat Mühendisleri Odası, Türkiye Ziraatçiler Derneği Rize Şubesi, Ulusal Çay Konseyi, Çay Akademisi ve en çok kuru çay üretimi yapan ilk on iki firma olmak üzere çay tarımı yapılan bölgeler olan Rize, Artvin, Trabzon ve Giresun illerindeki çayla ilgili iş ve işlemler yapan toplam 35 kurum ve kuruluşa çay kanunu hakkındaki görüş ve önerileri ile yapılacak olan kanundan beklentileri sorulmuş ve cevaplar alınmıştır. 

Üçüncü aşamada; paydaşlardan gelen görüş ve öneriler, önceden yürütülmüş olan çay kanun taslak çalışmaları ve onlara yapılan yorumlar ile farklı ülkelerde çay ile ilgili yasal düzenlemeler de dikkate alınarak teknik ve hukuki ekiplerimiz tarafından çay kanunu taslak metni oluşturulmuştur.

Dördüncü aşamada; hazırlanan çay kanunu taslak metninin her bir maddesi; ÇAYKUR Genel Müdürlüğü, Rize Ticaret Borsası, Rize Ticaret ve Sanayi Odası, Rize Ziraat Odası, Rize Tarım ve Orman İl Müdürlüğü, Rize Ziraat Odaları İl Koordinasyonu Başkanlığı, Türkiye Ziraatçılar Derneği Rize Şubesi, Ulusal Çay Konseyi ve ÇAYMER’in görevlendirdiği temsilciler ile birlikte tek tek okunarak değerlendirilmiş, çalışmaya nihai şekli verilmiş ve çalışma Bakanlığa iletilmiştir.

Bu noktada şunu da ifade etmeliyiz ki, bütün bu çalışmalar yapılırken ilimizin milletvekilleri ve Tarım ve Orman Bakanlığı yetkilileri ile de konu bütün boyutlarıyla değerlendirilmiş, Milletvekillerimiz ile Bakanlıktaki ilgili kişilerin de görüş, öneri ve katkıları alınmıştır.

Söz konusu aşamalardan geçilerek hazırlanmış olan çalışma 5 bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde “Amaç Kapsam ve Tanımlar”, ikinci bölümde “Yaş Çay Tarımı ve Satışı”, üçüncü bölümde “Kuru Çay Üretimi ve Satışı”, dördüncü bölümde “İdari Yaptırımlar” ve beşinci bölümde de “Son Hükümler” yer almaktadır.

Çay kanunu ile ilgili çalışma, sağlıklı bir zeminde yürütülebilmesi, herhangi bir spekülasyona meydan verilmemesi ve birtakım tartışmalara konu edilerek akamete uğramaması için büyük bir titizlikle yürütülmüştür. Çalışma yapılırken, başta üreticilerimiz olmak üzere bütün kesimlerin hak ve hukuklarının korunmasına, Ülkemizde çay tarımının dünya normlarında sürdürülebilirliğini sağlayacak yapısal ve sektörel düzenlemelerin yapılmasına, müstahsilin ve ülkenin menfaatlerinin ön planda tutulmasına ve çay sektörünün bugünü ile geleceğini dikkate alan bir çalışma olmasına özellikle dikkat edilmiştir. Yine söz konusu çalışma yapılırken, çay sektörüne ait günümüze kadar birikmiş olan kronik sorunlara çözüm üretmesi yanında gelecekte de sürdürülebilir bir çay tarımı için atılması gereken adımları, alınması gereken önlemleri ve uzun yıllar sektöre hizmet edebilecek normları içinde barındıran bir metin olmasına da dikkat edilmiştir. Çalışmanın başta üreticilerimiz olmak üzere sektöre, bölgemize ve ülkemize hayırlı olmasını diliyoruz.

Kamuoyuna saygıyla duyurulur.”