Yaş Çayda Destekleme Kaldırılacak mı?

Türkiye Tarım Havzaları Üretim ve Destekleme Modeline Göre Yaş Çay Üreticilerine 2022 Yılı Yaş Çay Ürünü İçin Fark Ödemesi Desteği Yapılmasına Dair Tebliğ (Teblig No: 2022/46)'de Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ (No: 2023/24) Resmî Gazete’de yayımlandı.

Yayımlanan yeni tebliğde 9. maddenin 3 fıkrasında değişikliğe gidilirken, “Ürericilere dekar başına en fazla 2.766 kilograma kadar yapılan çay satışına fark ödemesi desteği yapılır.” ibaresinin “2023 yılı üretim sezonu için destekleme yapılması durumunda dekara en fazla 2.766 kilograma kadar üretimleri…” şeklinde, ‘destekleme yapılması durumunda’ olarak değiştirilmesi desteklemenin önümüzdeki yıllarda kaldırılmak istendiği tartışmalarını da beraberinde getirecek.

Yaş çayda destekleme uygulamalarında haksız ödemelerin önüne geçebilmek amacıyla ödemelerde dekar başına en fazla 2766 kilo ödeme yapılması yönünde sınırlama getirilmesi amacıyla 16 Aralık 2022 tarihinde Resmi Gazete'de yayımlanan "Türkiye Tarım Havzaları Üretim ve Destekleme Modeline Göre Yaş Çay Üreticilerine 2022 Yılı Yaş Çay Ürünü İçin Fark Ödemesi Desteği Yapılmasına Dair Tebliğ"in 9. maddesinin 8-9 ve 10.fıkrasında değişikliğe gidildi. Yapılan değişiklikle bahse konu fıkralar şu şekilde Resmî Gazete’de yer aldı:

“(8) 2022 yılı üretim sezonu için 2023 yılında ödenecek yaş çay fark ödemesine ilişkin destek tutarı, üreticilerin 2022 yılı üretim sezonunda sattıkları çay miktarı esas alınarak hesaplanır.

(9) Hesaplanan destek tutarları, ÇAY-KUR tarafından ödenek tahsisi için Bakanlığa bildirilir.

(10) Üreticilere, 2023 yılı üretim sezonu için destekleme yapılması durumunda dekara en fazla 2.766 kilograma kadar üretimleri dikkate alınacaktır.

Değişiklikten önceki hali şöyle idi:

(8) Ruhsatlı üreticilerin 2022 yılında üretip satmış oldukları yaş çay miktarları ruhsatlı alanları ile ilişkilendirilir. Üreticilere, 2022 yılı yaş çay üretim sezonunda dekar başına en fazla 2.766 kilograma kadar yapılan çay satışına fark ödemesi desteği yapılır. Fazlalık kısma ödeme yapılmaz. Bu doğrultuda destek tutarları hesaplanır ve hesaplanan destek tutarları, ÇAY-KUR tarafından ödenek tahsisi için Tarım ve Orman Bakanlığına bildirilir.

(9) Birden fazla fabrikada ruhsatlı üreticilik kaydı bulunan üreticilerin, fark ödemesine esas çay miktarlarının belirlenmesinde, üreticinin toplam ruhsatlı çaylık alanı esas alınır.

(10) Çay bahçesinin aynı üretim sezonunda birden fazla üretici tarafından kullanılması halinde, destekleme ilk üretimi yapan üreticiye ödenir. İlk üretimi yapan üreticinin çay üretiminde bulunmaması ya da çay satışının dekar başına 2.766 kilogramın altında kalması halinde, sonradan aynı araziyi kullanan üreticilere, ilk üreticilerin üretim miktarı da dikkate alınarak, aynı alan için dekar başına 2.766 kilogramı aşmayacak şekilde ödeme yapılır.