Çay içmenin sağlığa 11 faydası

Çay , sudan sonra dünyanın en popüler içeceğidir.
Uzak Doğu'da çayın yeşil çeşidi hakimken, Batı dünyasında satışların büyük çoğunluğunu siyah çay oluşturmaktadır.
Harika tadı olmasının yanı sıra, siyah çayın bir dizi potansiyel sağlık yararı vardır.

Siyah çay nedir?

Çayın dört farklı çeşidi mevcuttur; siyah, yeşil, oolong ve beyaz.
İlginç bir şekilde, dört çay çeşidi de aynı bitkinin aynı yapraklarından gelir.

Siyah ve yeşil çay arasındaki fark yalnızca çay yapraklarının işlenmesine bağlıdır.
İçecek, yüzyıllardır toplumun geleneksel bir parçası olduğu Çin ve Hindistan'da sağlık özellikleri nedeniyle uzun süredir değer görmektedir.

Batı dünyasında çay Avrupa'ya ilk olarak 17. yüzyılda geldi; 1610'da Hollanda'ya geldi ve 1658'de İngiltere'de göründü .

Siyah çay yapmak için dört aşamalı bir üretim süreci gereklidir;
İlk olarak, üreticiler çay yapraklarını kurumaya bırakır ve tamamen oksitlenmesi için sıcak güneşte kızartır.Yapraklar kuruduktan sonra ufalanır veya ezilir, bu da yaprakların içindeki sıvıyı serbest bırakır. Bu sıvı, fermantasyon sürecine yardımcı olan enzimler içerir.

Ufalanma aşamasından sonra çay yaprakları, 2 ila 4 saat boyunca 29°C'de fermente edilmelerine izin verilen sıcaklık kontrollü bir odaya taşınır. Fermantasyon, çayın lezzet derinliğini güçlendirir.Son olarak, fermente edilmiş çay yaprakları daha sonra bir kurutma işlemine tabi tutulur. Bu kurutma işlemi 80-90°C sıcaklıkta yaklaşık 20 dakika sürer, bu işlem yaprak sıvısını kurutur ve yaprakların kendine özgü koyu kahverengiden siyah renge dönmesini sağlar.

Siyah ve yeşil çay yaprakları aynı bitkiden gelir ancak siyah çay, kendine has özelliklerini fermantasyon içeren dört aşamalı bir üretim sürecinden alır.

Siyah çayın sağlığa faydaları

Yıllar boyunca, siyah çayın sağlık özellikleri üzerine çok sayıda araştırma yapılmıştır. 
İşte siyah çay içmenin sağlığa 11 faydası;

1. Polifenol açısından zengin

Siyah çay, flavanoller, flavonoller ve fenolik asitler dahil olmak üzere çeşitli polifenollerin zengin bir kaynağıdır.

Bu polifenol grupları arasında siyah çay özellikle yüksek bir kateşin, theaflavin, kaempferol, kuersetin ve gallik asit kaynağıdır.

Çaydaki acı ve buruk tatlardan doğrudan sorumlu olan bu polifenollerin, iç antioksidan sistemleri güçlendirmede rol oynadığına inanılıyor.
Ek olarak, inflamatuar yanıt da dahil olmak üzere çeşitli biyolojik süreçleri düzenlerler.

Bazı polifenoller in vitro (test tüpü) faydalar gösterirken in vivo (canlı bir organizma içinde) göstermezler. Ancak çalışmalar, siyah çay polifenollerinin hem in vitro hem de in vivo faydalarını göstermektedir.

Örneğin araştırmalar, çay polifenollerinin kanserojen maruziyetinden kaynaklanan oksitlenmiş DNA artışlarını önlemeye yardımcı olduğunu gösteriyor. Ek olarak, bu polifenollerin kan antioksidan seviyelerini artırdığı ve kronik hastalık riskini azalttığı görülmektedir.

2. Kan şekeri düzeylerini düzenlemeye yardımcı olabilir

Şeker hastası olsun ya da olmasın, yüksek kan şekeri seviyeleri zararlıdır. Örneğin, kronik olarak yüksek kan şekeri seviyeleri, çok sayıda kronik hastalıkla ilişkilidir. Çeşitli çalışmalar, yüksek kan şekerini diğerlerinin yanı sıra tip 2 diyabet, kanser, damar hastalığı ve bunama ile ilişkilendirir.

Sonuç olarak, kan şekerini sağlıklı bir aralıkta tutmak herkesin uğraşması gereken bir şeydir. Bu noktada, siyah çay size yardımcı olabilir.

3. Kanser riskini düşürebilir

Birkaç sistematik inceleme ve meta-analiz, siyah çay tüketiminin ağız kanseri ve mesane kanseri insidansını azaltabileceğini düşündürmektedir.
87 veri setini kullanan araştırmacılar, her iki kanser riskinin de günde bir fincan siyah çay tüketimiyle tutarlı bir şekilde düştüğünü buldular.

Buna rağmen, korelasyonun nedenselliğe eşit olmadığını ve diğer yaygın kanser türleri üzerinde de istatistiksel olarak anlamlı bir etkisinin olmadığını hatırlamalıyız.

Bununla birlikte, daha ileri çalışmalar, siyah çay polifenollerinin vücutta kanser önleyici bir rol oynayabileceğini göstermektedir.

Spesifik olarak, siyah çay polifenolleri, dahili antioksidan enzimleri yukarı regüle eden anahtar proteinler olan Nrf2 transkripsiyon faktörünü aktive eder. Siyah çayın daha fazla tüketilmesi kanser riskini azaltabilir.

4. Fiziksel performansı artırır

Çoğu insan kahveyi hemen kafeinle zenginleştirilmiş bir performans artırıcı olarak düşünse de, siyah çayın benzer (ancak biraz daha hafif) bir etkisi vardır.
Ortalama bir fincan kahve 95 mg içerirken, bir fincan siyah çay 47 mg kafein içerir.

Siyah çay, esas olarak kafein içeriğinin bir sonucu olarak, çeşitli performans artırıcı faydalara sahiptir. İlk olarak, sistematik incelemelerin gösterdiği gibi, kafein alımı gücü ve kas dayanıklılığını artırabilir.

Ayrıca, 100 mg kadar düşük dozlarda kafeinin egzersiz sırasında 'yorgunluk süresini' uzatarak faydalı etkilere sahip olduğunu gösteren çalışmalar da vardır.
Kahve, performans ve egzersiz için daha iyi bir seçimdir, ancak bir (veya iki) fincan siyah çay bazı faydalar sağlayabilir.
Siyah çay kafein içerir ve egzersiz sırasında güç ve dayanıklılığı artırmaya yardımcı olur.

5. Antibakteriyel özellikler

Siyah çayın bir diğer faydası da anti-bakteriyel özelliklere sahip olmasıdır.
Bu özellikler, bazı durumlarda siyah çayın belirli bakteri türlerinin büyümesini öldürebileceği veya büyümesini yavaşlatabileceği anlamına gelir.

Bakteriler, sivilce ve deri döküntüleri gibi küçük sorunlardan menenjit gibi potansiyel olarak yaşamı tehdit eden durumlara kadar bir dizi hastalığa neden olabilir.

Spesifik olarak, siyah çay koruyucu bir etki sergiler ve insanlarda yaygın bakteriyel enfeksiyonlar olan M. luteus ve B. Cereus'un büyümesini engeller.
Buna rağmen siyah çay özleri, salmonella, E. coli ve Staphylococcus aureus gibi diğer bakterilere karşı minimum koruyucu etkiye sahiptir. Kısaca siyah çayın antimikrobiyal aktiviteleri vardır ve bazı bakterilerin büyümesini engelleyebilir.

6. Diş sağlığını iyileştirebilir

İlk olarak, düzgün fırçalamadığımız takdirde siyah çayın dişler üzerinde olumsuz bir sararma etkisi olabilir.
Ancak bunun dışında ağız sağlığımız için oldukça sağlıklı görünmektedir.
İşte güncel araştırma bulgularının bir özeti;

Siyah çayın diş çürüğü önleyici etkileri vardır (çürükleri önler) ve bazı ağız bakterilerinin büyümesini baskılar .
Siyah çay polifenolleri, başlıca periodontal bakterilere karşı antibakteriyel aktivite gösterir. Bu nedenle günlük siyah çay alımı, iyi periodontal sağlığın korunmasına yardımcı olabilir.

7. Odaklanma ve konsantrasyon artırır

Siyah çay, zihinsel uyanıklık ve bilişsel süreçler üzerinde faydalı bir etki gösterir. Bir kez daha, kafeinin varlığından dolayı, siyah çay odaklanmayı ve konsantrasyonu geliştirmeye yardımcı olabilir.

Kafein alımının çeşitli bilişsel yararları olabileceğine dair kanıtlar açıktır.
Temel olarak uyanıklığı, konsantrasyonu, karar vermeyi, odaklanmayı ve hafıza performansını artırabilir.
Bir kafein kaynağı olarak, siyah çay aynı faydaları doza bağlı bir şekilde sağlayacaktır.

Özellikle siyah çay üzerine yapılan yeni bir çalışma, içeceğin dikkati, farkındalığı ve günlük bilişsel işlevi iyileştirdiğini de gösteriyor.
Bununla birlikte, siyah çayın kafein içeriğinin , belirli çaya ve demleme yöntemine bağlı olarak değişebileceğini belirtmekte fayda var .

8. İnme riskini azaltabilir

İlginç bir şekilde, son araştırmalar inme insidansının azalması ile siyah çay tüketimi arasında bir bağlantı bulmuştur.
Yapılan çalışmalar günde üç bardaktan fazla içen kişilerin felç geçirme riskinin, bir bardak veya daha az içen kişilere göre %21 daha düşük olduğunu ortaya çıkarmıştır.

Düşük inme riski ile daha yüksek siyah çay tüketimi arasındaki bağlantı, kan basıncıyla ilişkili olabilir. Randomize, kontrollü çalışmaların sistematik bir incelemesi, belirgin bir şekilde düzenli tüketimin kan basıncını düşürdüğünü göstermektedir. Gözlemsel popülasyon çalışmalarında, daha fazla siyah çay alımı inme riskini azaltır.

9. Cildin UV direncini artırır

Polifenoller, cildin UV hasarına karşı direncini güçlendirebilir. Hayvan çalışmalarında, siyah çayla beslenen farelerde önemli ölçüde daha az UV ile indüklenen tümör kontrol denekleri vardı.

Açıkçası, bir farenin başına gelen aynı şeyin bir insanda da olduğu anlamına gelmiyor. Bununla birlikte, bariz etik çıkarımlar nedeniyle insanlarda bu tür bir çalışma mümkün değildir.

Bu koruyucu etkinin arkasındaki hipotez, siyah çaydaki polifenollerin cildin UV hasarına karşı direncini arttırmasıdır. Bununla birlikte, bunu doğrulamak için daha fazla araştırmaya ihtiyaç vardır.

10. Kardiyovasküler sağlığın korunmasına yardımcı olabilir

Kardiyovasküler hastalık (KVH), ne yazık ki, bugün dünyada yaygın bir kronik hastalıktır.
Bunu göstermek için, KVH tüm ölümlerin önemli bir %31'ini oluşturmaktadır ve her yıl 17,7 milyon insan bu durumdan ölmektedir.

KVH nedensellik açısından çok faktörlü olsa da, riski artırabilen belirli faktörler vardır. Bunlardan bazıları kronik iltihaplanma ve yüksek tansiyonu içerir.
Bu bağlamda, çok sayıda çalışma, siyah çayın kan basıncını düşürmeye yardımcı olabileceğini ve bazı anti-enflamatuar etkiler sergilediğini göstermektedir.
Buna rağmen, böyle bir etkinin yalnızca hafif bir etkisi olacağını hatırlamakta fayda var.

Kronik hastalıklar, alkol tüketimi, diyet, egzersiz, uyku ve sigara içme gibi genel yaşam tarzı seçimlerinden etkilenir.
Bireysel yiyecek ve içecekler faydalı bir etkiye sahip olsa da, genel yaşam tarzı en kritik husustur.
Siyah çay alımı, kardiyovasküler hastalık için belirli risk faktörlerini iyileştirmeye yardımcı olabilir.

11. Kolay ulaşılır, kullanışlı ve lezzetlidir

Siyah çay, çeşitli sağlık yararları sunan oldukça ucuz bir içecektir.
Ayrıca poşet çaylar çok kullanışlıdır; onları iş yerine kolaylıkla götürebiliyoruz ve bir fincan çayı yapmak sadece birkaç dakikamızı alıyor.

Sonuç olarak, insanların nerede olurlarsa olsunlar çay keyfi yapmaları kolaydır.
Son bir düşünce, sağlıksız bir içecek seçiminin yerini alıyorsa çayın daha da faydalı olabileceğidir.

Sade suyu iştah açıcı bulamayan insanlar için çay (ve kahve), soda ve meyve suyuna çok daha sağlıklı bir alternatif sunar.